1	AB Eğitim ve Gençlik Programları ve Katılım Koşulları Yrd. Doç. Dr. Erol ESEN Akdeniz Üniversitesi Avrupa Birliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (AKVAM)
2	AB’de Türkiye tartışmaları İki düzeyde Siyasi, ekonomik, sosyal ve hukuksal: yani “Kopenhag Kriterleri” Avrupa’nın sınırları, kimliği: sübjektif değerlendirme TR bir İslam mı, Avrupa ülkesi mi? Yönetim yapısı otokratik mi demokratik mi?
3	AB’nin Kendine Has Yapısı Sadece politikalar ve amaçlar yok Bu amaçlara uygun araçlar, Eylem ve programları da var. Eğitim programları da bunlardan biri
4	AB’de Bilgi ve Eğitim Stratejileri toplumsal ve ekonomik gelişmenin motoru olarak Lizbon Stratejisi Bologna Süreci Eylem Programları
5	AB Antlaşmaları AKÇT, Paris Antlaşması (1951) AET, Roma Antlaşması (1957) AB, Maastricht Antlaşması (1992)
6	Eğitimde Avrupa Boyutu ( AB Antlaşması, Mad. 126) Eğitimde kalitenin yükselmesi amacıyla Üye ülkelerin ulusal yetkilerini çiğnemeden ve Kültürlerin ve dillerinin çeşniliğini koruyarak Üye ülkeler arasında işbirliğini destekler ve alınan önlemleri tamamlar
7	Mad. 126 Topluluğun amaçları Üye ülkelerin dillerini yaygınlaştırarak eğitimde Avrupa boyutunun geliştirilmesi Diplomaların karşılıklı tanınmasını sağlayarak öğrenenlerin ve eğiticilerin hareketliliğini sağlamak Uygulanan akademik programların tanınmasını sağlamak Eğitim öğretim kuruluşları arası işbirliğini geliştirmek Ortak eğitim sorunlarına çözümler aramak
8	Meslek Eğitimi (AB Antlaşması, Mad. 127) Meslek eğitimi alanındaki çabalara destek Topluluğun hedefleri, Meslek eğitimi yardımı ile değişen istihdam koşullarına ayak uydurmak Meslek edindirme ve meslek geliştirme olanaklarını desteklemek Gençlerin ve eğiticilerin hareketliliğini sağlamak İşletmeler ve meslek eğitim kurumları arasında işbirliğini desteklemek Meslek eğitimi sistemlerinin uyumlaştırılması
9	Mad. 127 Bu konularda üçüncü ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla işbirliğini desteklemek Bu hedeflere uygun programlar geliştirmek
10	AB’nin 2010 Hedefleri Lizbon Stratejisi Dünyada en rekabetçi Dinamik bilgi temelli Ekonomik gelişme Sosyal eşitlik “ Avrupa Eğitim Alanı”
11	Bologna Süreci “Bilginin serbest dolaşımı” Avrupa Ortak Eğitim/Öğretim Alanı Yüksek öğretimde ortak uygulama alanları oluşturmak Diplomaların karşılıklı tanınması Akademik hareketliliğin sağlanması Ortak kalite standardının yükseltilmesi Bugün 45 üyesi var
12	2005 yılına kadar Sorumlulukların belirlenmesi İki aşamalı sistemin başlatılması ECTS ve DS’in tüm katılımcı ülkelerde kullanılması Yaşam boyu öğrenim koşullarının oluşturulması
13	Genel eğitim, mesleki eğitim, gençlik programları AB’ de ne birlik, ne de ortak politika alanına dahildir. Daha çok yerel yetki alanında görülür Ulus devletlerin yetkisindedir Eşgüdüm politika alanına girer Üye devletler, aday ve üçüncü ülkeler dahil AB’nin daha çok diyalog ve müzakere platformu olarak katıldığı alan
14	Katılımcı ülkeler AB üye ülkeleri AB aday ülkeleri Avrupa Ekonomik Alanı ülkeleri ( Norveç, İsviçre, Lichtenstein) Türkiye’nin katılımı Helsinki Zirvesi ( Aralık 1999) sonrası AB 2000 yılında kabul etti İlk katılım 2003/04 yılı
15	Kaynak Koşulları Ulusal Koordinasyon Ofisi (UA) Katılımcı ülkeler katılım payı ödüyor ( ¼ gibi) Projeler çerçevesinde kaynak transferi mümkün Proje yoksa para da yok Ödenen pay da buna dahil
16	AB Eğitim Programları Leonardo Da Vinci I, II (mesleki eğitim) Youth / Gençlik Sokrates I, II (genel eğitim)
17	Leonardo da Vinci II (2000-2006) Leonardo I (1995-1999): 130.000 katılımcı meslek eğitimi amacıyla başka bir AB ülkesinde bulundu Leonardo II: hedef 250.000 katılımcı Katılımcı ülkelerin mesleki eğitim alanındaki Yasal mevzuat, politikalar ve uygulamalar için zemin hazırlamak
18	Leonardo: amaçlar Mesleki eğitim kurumları ve sorumluları arasında işbirliğini geliştirmek İstihdamı geliştirmek Mesleki eğitimin kalitesini yükseltmek Eğitim kurumları ve işletmeler arasında işbirliğini geliştirmek Katılımcı ülkeler ve uluslar arası mesleki eğitim kuruluşları arasında işbirliğini geliştirmek
19	Leonardo: Faaliyetler 1 Hareketlilik Yerleştirme Temel mesleki eğitim Yüksek öğrenim Genç işçiler ve uzmanlar Değişim İnsan kaynakları yöneticileri, planlayıcılar, eğitimciler Dil yeterlikleri alanında eğitimcler ve rehberler
20	Leonardo: Faaliyetler 2 Pilot Projeler Mesleki eğitimde yenilik ve kaliteyi destekler Dil becerilerinin geliştirilmesi Uluslararası mesleki ağların kurulması Deneyim ve iyi uygulamaların yaygınlaştırılm. Başvuru kaynaklarının oluşturulması Referans niteliğindeki malzemelerin oluşturulması
21	Gençlik Eylem Programları 1 Avrupa için Gençlik: 15-25 yaş Sınır ötesi ortaklıklar çerçevesinde değişim faaliyetleri 2 Avrupa Gönüllü Hizmeti: 18-25 yaş Diğer bir AB ülkesinde gönüllü hizmet 3 Gençlik Girişimleri Yaratıcı ve yenilikçi projelere destek 4 Ortak Eylemler Diğer AB programlarıyla örtüşen alanlarda destek 5 Destek Faaliyetleri İşbirliği, eğitim ve bilgilendirme faaliyetleri
22	Sokrates I ( 1995- 1999) 316.000 yüksek öğrenim öğrencisi tam zamanlı değişim katılımcısı 26.000 öğretmen ve stajer değişim katılımcısı 80.000 genç yabancı dil projelerinin katılımcısı 5.000 okul arasında 1.620 kurumsal sözleşme 1.800’ün üzerinde üniversite katılımı ile 2.673 işbirliği sözleşmesi
23	Sokrates II ( 2000-2006) amaçlar Her düzeyde eğitimin Avrupa boyutunu geliştirmek Fırsat eşitliğini sağlamak Kültürler arası boyutun geliştirilmesi Yenilikçi yaklaşım ve metotların yaygınlaştırılması
24	Sokrates II ( 2000-2006) yapısı Toplam bütçe yaklaşık 2 Milyar Euro 31 katılımcı ülke AB Kültür ve Eğitim Müdürlüğü/Ulusal Ajans sorumlu Her üye ülke tarafından atanan 2 üyeden oluşan komitece yönlendirilir
25	Sokrates Eylem Programları Comenius: okul eğitimi Erasmus: yüksek öğrenim Grundtvig: yetişkin eğitimi, alternatif eğitim modelleri Lingua: dil eğitimi ve öğretimi Minerva: Uzaktan eğitim, açık öğretim Gözlem ve yenilikler Ortak eylemler Yan önlemler
26	Comenius Okul Eğitimi Üniversite öncesi eğitim Kreş, ana okulu, ilk ve orta okul, lise Eğitimin tüm katılımcıları Öğrenciler, öğretmenler, diğer eğitim personeli Yöneticiler Okul-aile dernekleri, diğer Sivil Toplum Kuruluşları Yerel yönetimler Özel sektör kuruluşları
27	Comenius 1 Okullar arası işbirliği Okul projeleri Dil projeleri Okul gelişme projeleri
28	Comenius 2 Eğitim personelinin meslek içi ve öncesi eğitimi Çok uluslu işbirliği projeleri En az 3 ülkeden 1’i AB ülkesi Farklı alanlardan kuruluşlar Süre 3 yıl Bireysel başvurular Öğretmenler ve diğer eğitimciler için
29	Comenius 3 İletişim ağlarının oluşturulması En az 6 ülkeden bir kurum Comenius Başvuruları UA veya TAO’ya
30	Erasmus – Yüksek Öğrenim: Katılımcılar Üniversiteler: (meslek) yüksek okulları, fakülteler, enstitüler, bölümler Öğrenciler: lisans, yüksek lisans, doktora öğretim elemanları, yöneticiler, koordinatörler, danışmanlar
31	Erasmus Faaliyetleri Üniversiteler arası işbirliği Hazırlık ziyaretleri Değişimin organizasyonu Yoğun programlar Müfredat geliştirme ECTS Kredi transfer sistemi Öğrenci ve öğretim elemanı değişimi Konulu/ Tematik Ağlar
32	Hazırlık Ziyaretleri - PV Üniversiteler, fakülte, YO ve MYO düzeyinde Bölümler/programlar da Öğretim elemanları, idari personel katılabilir Erasmus öğrenci değişimi kaynaklarının %10’u Tüm Erasmus faaliyetlerini hazırlamaya yarar
33	Değişimin Organizasyonu - OM Öğrenci, öğretim üyesi değişimi ile ilgili Uygun koşulları oluşturmaya yarar Değişimden yararlanacak katılımcıların bilgilendirilmesi Seçimi ve gerekli dil hazırlıkları Gerekli malzemenin oluşturulması Değişim öğrencilerinin izlenmesi Değişim ile gelen öğrencilere yönelik faaliyetler Kaynak kullanımı merkezi Sokrates Bürosu, aynı zamanda alt birimler tarafından da
34	Yoğun Programlar - IP En az üç Avrupa ülkesinden öğretim elemanı ve öğrenci Normal müfredat dışındaki konularda En az 10 gün ve en fazla üç ay Üç defaya kadar desteklenir
35	Müfredat Geliştirme - CD Ortak Çalışma Programları Her düzeyde (lisans, YL, doktora) Kalite ve yenilikleri artırma Yurtdışı çalışmalarının akademik kabulü Avrupa Modülleri Üniversite müfredatlarına entegre edilebilir Müfredatlara Avrupa boyutu katma Müfredat Uygulama ve Yaygınlaştırma Ortak geliştirilen müfredatların uygulanması ve yaygınlaştırılması
36	Avrupa Kredi Transfer Sistemi - ECTS Alınan derslerin akademik tanınmasına yarar Dersler, akademik programlarla ilgili şeffaflık Her dönem için 30 veya yıl için 60 ECTS- Kredisi Öğrenim Anlaşması ve Katılım Sertifikası değişimde önemli Uyum çalışmalarına AB finansal desteği Uzman çağrılması, tercüme, bilgi paketlerinin basımı vb. Yakl. 1700 € her bölüm için
37	Programın işleyişinde ilişkiler UA-Üniversite Üniversite-Komisyon Üniversite-Birimler/Bölümler Üniversite-Bölüm-Erasmus Katılımcısı (öğrenci/öğretim üyesi)
38	Öğrenci değişimi Erasmus İkili Anlaşması (BA) Öğrenci seçimi Learning Agreement Öğrenci Sözleşmesi Erasmus Öğrenci Beyannamesi
39	Üniversite-Erasmus: Katılımcılar Öğrenci seçimi: Kasım : bahar dönemi için Nisan-Haziran: güz dönemi için Öğrenciye önceden duyuru yapılması başvuru süresi tanınması seçme süreci, partner üniversiteyi bilgilendirme
40	Öğrenciye Erasmus ödeneği Tam masrafları karşılamayı hedeflemez, destek ödemedir Pilot projede aylık 300 Euro uygulandı 2005-2006 aylık 400 € (Bütçeye ve planlanan değişim hacmine bağlı) Aylık 500 Euro’yu geçemez Avrupa genelinde ortalama 150 Euro Bir yılda toplam 5000 Euro’yu geçemez
41	Erasmus ödeneği alabilmek için Gidilen ülke AB üyesi olmalı Gidilen üniversitenin University Charter’ı olmalı Gidilen üniversite ile önceden Bilateral Aggreement (BA) Gidilen program bir diploma programının parçası olmalı Öğrenci tam zamanlı kayıt olmalı 3-12 ay arası: en az tam bir dönem Başka bir AB fonu kullanıyor olmamalı
42	Erasmus ödeneği alabilmek için Staj ise: en az 3 aylık bir akademik çalışmanın parçası olmalı Kendi üniversitesi tarafından akademik çalışmasının bir parçası olarak tanınmalı Leonardo veya başka bir AB programı tarafından desteklenir nitelikte olmamalı
43	Erasmus ödeneksiz değişim (Zero-grant students) Öğrenci Erasmus ödeneği almaz Aynı seçim kriterleri geçerlidir Öğrenci aynı haklara sahiptir
44	Öğrenci seçimi 1 Seçim UA veya ilgili üniversite tarafından yapılabilir UA temel kriterler koyarak yetkiyi üniversitelere devredebilir Türkiye’de UA yetkiyi üniversitelere bırakmıştır. Seçimi şüpheli kılacak koşullar söz konusu olmamalıdır “Socrates Guidelines for applicants” ve “Call for proposals” referans alınmalıdır
45	Öğrenci seçimi 2 Minimum kriterler: Ülke vatandaşı olmalı veya daimi ikamet belgesi olmalı Lisans, mastır, doktora öğrencilerini kapsar Üniversitenin diploma veya derece programına tam zamanlı kayıtlı olmalıdır 1. sınıf öğrencileri programda yer alamaz
46	Öğrenci Seçimi: Yurtiçi şartları Öğrencinin son kümülatif not ortalaması en az 2.5/4 veya 70/100 olmalıdır. Belli düzeyde yabancı dil bilgisi öğrencinin, yurtdışına gideceği dönemden önceki bir akademik yılını üniversitesinde geçirmiş olmalıdır.
47	Erasmus Programında Özellikler Öğrencinin hakları Değişim döneminin kendi üniversitesince tanınması Learning Agreement (öğrenci gitmeden) Öğrenci sözleşmesi Akademik ücretten muafiyet Eğitim ücreti, kayıt, labaratuvar, kütüphane Gittiği üniversitede ödediği, ödemek zorunda olduğu ücretleri ise lokal öğrencinin ödediği tutarlarda öder Kendi üniversitesine ödeme yapmaya devam eder Sağlık harcamaları Sağlık sigortası öğrenciye ait.
48	Önemli Kurallar Bir kez Erasmus öğrencisi olunabilir (pilot proje, ödeneksiz Erasmus dahil) Gerekiyorsa değişim dönemi iki ayrı ülkede geçebilir (programın parçası ise iki partner üniversite tarafından onaylı bir programsa) Uzatma imkanı olabilir, ancak: İki partner üniversite önceden onaylamalı Uzatılan eğitim süresi 30 Eylülü geçmemeli Uzatma aynı Erasmus döneminde yapılmalı Eğitim dönemleri arasında boşluk olmamalı
49	Referanslar Socrates Guidelines for Applicants Tükçe mevcut General Call for Proposals UA web sayfasında Komisyonun ilgili web sayfaları: europa.eu.int, www.socleoyouth.be UA’ın web sayfası: www.ua.gov.tr Ulusal Ajans’ın yayınladığı bilgi ve yazılar
50	Erasmus Öğrenci Değişim Turu
51	Grundtvig Yaygın Eğitim İlk kez Sokrates II ile Eğitimciler İlgili kurum ve kuruluşlar Yöneticiler Avrupa ortak projeleri Öğrenme amaçlı ortaklıklar Yetişkin eğitimcileri için burslar, uzmanlık alanı ve proje amaçlı ağlar
52	Minerva Uzaktan Eğitim Bilgi ve iletişim teknolojilerinin araştırılması, geliştirilmesi, Eğitim metotları ve kaynakları geliştirme ve deneme Yenilikçi metotlara ulaşım ve yaygınlaştırma Bilgi ve iletişim teknolojileri üzerine tartışmalar
53	Lingua Dil Öğretimi Dil öğreniminin teşvik edilmesi Bilincin artırılması Özendirilmesi Araç ve malzeme geliştirme Yeni araç ve yöntemlerin geliştirilmesi İyi deneyimlerin yaygınlaştırılması En az üç ülkeden okullar, yerel ve bölgesel kuruluşlar, üniversiteler vs.
54	Sokrates diğer 1 Gözlem ve Yenilikler Eğitim sistemlerinin, politikalarının ve yeniliklerinin gözlenmesi İstatistik ve tanımlayıcı verilerin geliştirilmesi Kalite kriterlerinin geliştirilmesi Yenilikçi deneyimlerin yaygınlaştırılması gibi Yenilikçi girişimler Uluslararası çalışma ve projeler Diğer Avrupa Eğitim Bilgi Ağı (EURYDICE): bilgi değişimi ARION: karşılıklı çalışma ziyaretleri NARIC: diploma ve çalışma sürelerinin akademik tanınması
55	Sokrates diğer 2 Ortak Eylemler Leonardo ve Gençlik programlarıyla ortak eylemler Yan Önlemler Eğitimde Avrupa işbirliği üzerine seminer ve konferanslar Tanıtım ve bilgilendirme kampanyaları (örneğin UA’ların) Avrupa konularında eğitim materyallerinin geliştirilmesi Avrupa konularında eğitim yapan kurumların yöneticilerinin eğitimi
56	Türkiye’nin Katılımı Katılım Ortaklığı çerçevesinde 2001 yılından itibaren süreç başlamıştır AB Programları yardımı ile AB standartlarına ulaşmak (UP, 2001) Eylül 2002’de ilgili Çerçeve Anlaşması imzalandı
57	Türkiye’nin Katılım Takvimi Hazırlık tedbirleri: 2002-2003 Pilot uygulamalar: 2003-2004 Nisan 2003’ten itibaren (15 üniversite) Erasmus çerçevesinde öğrenci değişimi Proje teklifleri için son başvuru: Kasım 2003 Tam katılım: Ocak 2004
58	Hazırlık Bütçesi AB’nin katkısı: 4.701.752 € TR’nin katkısı: 1.313.761 € Toplam: 6.025.513 €
59	Pilot Uygulamalar 1 Erasmus: 15 üniversite ve her üniversiteden 3 bölüm Comenius: Yurtdışı tanıtım ziyaretleri Bazı eğitim kuruluşlarında hizmet içi eğitim çalışmaları Grundtvig: Hazırlık ziyaretleri, seminerleri Ağ çalışmalarına katılım
60	Pilot Uygulamalar 2 Gençlik Programı Değişim Leonardo Değişim: 40 öğrenci, öğretmen, işçi (1 ay) Çalışma ziyaretleri: 100 meslek eğitimi uzmanı (1 hafta) Avrupa gönüllü hizmetleri Destek eylemleri
61	Ulusal düzeyde örgütlenme Ağustos 2002: Ulusal Ajansın kuruluşu DPT bünyesinde Tüzel kişiliğe sahip İdari ve mali özerkliğe sahip Özel hukuk hükümlerine tabi
62	Yönlendirme ve İzleme Komitesi (12 üye) DPT müsteşar yardımcısı MEB, Çalışma ve Sosyal Güvevlik Bak., YÖK, ABGS, TÜBİTAK, KOSGEP, 1er üye (genel müdür düzeyinde) DPT müsteşarlığı 3 üye (genel müdür düzeyinde) Gençlik ve Spor Genel Müdür Merkez Müdürü
63	Türkiye’nin bugünkü konumu Mutabakat Zaptı 8 Mayıs 04 yürürlüğe girdi Pilot projeler tamamlandı Tam katılım başladı Toplam 65 üniversitenin University Charter’ı var 30 gençlik örgütü 150 okul ve eğitim kuruluşu
64	Özet AB Gençlik ve Eğitim Programları: Faaliyetler Değişim: genel eğitim, yüksek öğretim, meslek eğitimi Ortak araştırma ve geliştirme projeleri Ortak eğitim programları Diğer AB ülkelerinde bireysel faaliyetler
65	AB Programları Sorun Alanları 1 Eurokratizm: proje bürokratizmi Proje fetişistleri/proje bağımlıları için sorun yok Hazırlık yoğunluklu başvurular Uzun süren başvuru süreçleri Başvuru kriterlerinin karmaşıklığı
66	Sorun alanları 2 Dil sorunları Bilgi eksikliği Yetersiz kurumsal altyapı Sıklıkla değişen destekleme programları ve başvuru koşulları Yetersiz standartlar
67	Çözüm Önerileri 1 AB düzeyinde Daha uzun vadeli programlar Kolaylaştırılmış başvuru formaliteleri, süreçleri Projelendirme konusunda uzmanlaşmanın desteklenmesi
68	Çözüm Önerileri 2 Ulusal düzeyde Özendirici destekler Örgütlenmenin tamamlanması Bölgesel/yerel düzeyde Proje danışma ekipleri ve merkezlerinin oluşturulması AB programlarına katılımı teşvik
69	Çözüm Önerileri 3 Kurumsal düzeyde Programlarla ilgili altyapı ve personel donanımı Koordinatörler arasında düzenli iletişim Koordinatörlerin diğer görevlerinin hafifletilmesi Bölümler üstü yabancı dilde akademik programlar Yabancı dil öğreniminin desteklenmesi Proje danışmanlık hizmetlerinin geliştirilmesi